В 1922г. не стало видного педагога, писателя, журналиста и общественного деятеля Габдельхая Динмухамедова. Ему был всего 31 год. За свою короткую жизнь он успел внести существенный вклад в журналистику и оставить свой след в педагогике начала прошлого века.
Журнал «Мәгариф» в четвёртом номере за 1927 г., через пять лет после его смерти отдаёт ему дань памяти, скорбя о его преждевременном уходе. Автор статьи – Сагид Файзуллин, племянник Габдельхая. Он пишет, что Габдельхай умер 17 мая 1922 г. от тифа.
Сайт благодарит Нурию Мифтахутдинову, сотрудницу Национального музея РТ за найденную в фондах музея статью, и её транслитерацию со старотатарского на кириллицу.
Габделхай Динмөхаммәдов
Һәрбер революция үзенә дошман, чит сыйныфларның иң яхшы кешеләрен үз ягына карата, үз файдасына эшләтә. Руссиядәге проллетариат революциясендә дә без шул ук хәлне күрәбез. Пролетариатка ят дошман булган сыйныфларның иң яхшы иң туры күңелле вәкиилләре пролетариатның көрәш сафларына күчтеләр.
Татар укымышлылары арасында шундый “күчүләр”нең күплеген беләбез, шул иптәшләрнең тырышлыгы якындан , торып катнашулары белән чыга башлаган һәм хәзер биш елын тутырган “Мәгариф” журналының бәйрәмендә без аларның иң яхшыларындан берсе булган, мәрхүм Габделхәй иптәш Динмнөхәммәдевне исә төшереп китәргә тиешбез. Мәрхумнең “Мәгариф” журналына беренче язышучылардан, булуы, бу истәлекне тагы да кирәксендерә.
Бөтен ил күләмендә алганда укымышлыларны көрәш сафларына , чын-чындан катнаштыру өчен революциясенең 6-7 еллык тарихы ифрат,зур тантаналы рәвештә укытучыалар, докторлар, галимнәр съездлары үткәрү кирәк булган булса, боларның иң алдынгы элементлары революциянең беренче көннәрендә үк , чын күңелләре белән революөиягә бирелделәр. Әнә шул алдынгыларның беренчеләренең берсе – кадимче Ишмөхәммәд ишанның улы Габделхәй булды.
Мең төрле авырлыклар күреп, качып-посып укысча укып учитель булган Габделхәй революция булу белән аңлы татар укымышлыларының беренче сафаларында торды. Малмыжда (Вятка губернасы) укытты. Мәгариф органнарында эшләде. Казан мәгариф бүлегендә инструктор булып эшләде.
Ул үзе дә педагог кына түгел язучы һәм җәмәгать эшлеклесе дә иде. Ләкин ачлы-туклы торып эшләү аны аяктан екты. Ул 22 нче елның 17 маенда 31 яшендә үлде.
С. Фәйзуллин.
Фото астына Габделхәй Динмөхәммәдев дип язылган.
Мәгариф журналы. №4, 1927
Пояснение от Рафхата Зарипова
Габдельхай Динмухамедов похоронен на кладбище в деревне Тюнтер. В 60-е гг. его сестра Латыфа установила на могиле Габдельхая надгробный камень.
Могила Габдельхая Динмухамедова безусловно должна войти в состав мемориального комплекса, посвящённого его отцу Ишмухамеду Динмухамедову, о создании которого мы задумываемся в последнее время.
No Comments